Wielu kierowców nie spodziewa się tego, że układ chłodzenia pojazdu może ulec zapowietrzeniu. Sytuacja taka zdarza się rzadko, ale jeśli już się przytrafi to może doprowadzić do bardzo przykrych konsekwencji, w tym również do uszkodzenia jednostki napędowej. Na szczęście istnieje możliwość samodzielnego odpowietrzenia układu chłodzenia w warunkach domowych.
Dlaczego odpowietrzanie układu chłodzenia jest takie istotne?
W dzisiejszych czasach stosowane są jednostki napędowe chłodzone powietrzem. Trudno jest już znaleźć silniki o starszych konstrukcjach, które były chłodzone powietrzem. Płyn chłodniczy znajdujący się w układzie ma za zadanie odprowadzanie ciepła generowanego przez silnik. To dlatego właśnie w układzie nie może znajdować się powietrze. Pęcherzyki powietrza mogą bowiem obniżyć skuteczność chłodzenia czy też doprowadzić do zagotowania się płynu, a także do uszkodzenia różnych podzespołów w instalacji (pompa cieczy chłodzącej, nagrzewnica, chłodnica, itp.).
Niesprawny lub zapowietrzony układ chłodniczy nie działa wydajnie i może doprowadzić do przegrzania jednostki napędowej. Nieskuteczne chłodzenie sprawia, że temperatura wzrasta nawet do 150 stopni Celsjusza, podczas gdy optymalna temperatura pracy regulowana przez termostat i chłodnicę to 90-100 stopni.
Efektem przegrzania może być uszkodzenie elementów gumowych, pęknięcie głowicy, uszkodzenie rozrządu czy też zatarcie układu korobow-tłokowego. To właśnie dlatego należy szybko rozpoznać zapowietrzenie i się go pozbyć, aby uniknąć poważniejszych i bardziej kosztownych awarii.
Objawy zapowietrzonego układu chłodzenia
Podstawowym i najbardziej oczywistym objawem jest oczywiście wzrost temperatury jednostki napędowej. Co prawda nie zawsze oznacza on zapowietrzenie, ale świadczy o problemie z układem chłodzenia, więc warto zwrócić uwagę na odpowietrzniki. Silnik może przegrzewać się również przez awarię pompy wody, zatkanie lub zasłonięcie chłodnicy albo przez wyciek płynu chłodniczego.
Niesprawne działanie i zapowietrzenie układu chłodzenia bardzo często przejawia się zimą. Warto pamiętać, że jest to układ, który nie tylko chłodzi jednostkę napędową, ale również ogrzewa kabinę pasażerską. Jeśli pomimo ustawienia maksymalnego ciepłego nawiewu, do wnętrza auta dociera zimne powietrze to warto sprawdzić układ pod kątem zapowietrzenia.
Kiedy należy dokonać odpowietrzenia?
Układ chłodniczy najczęściej ulega zapowietrzeniu w czasie uzupełniania oraz wymiany płynu chłodzącego. Błędem jest między innymi uzupełnienie płynu do pełna i zamknięcie zbiornika. Powietrze nie ma się gdzie wydostać i trafia do przewodów. Często prowadzi to do pęknięcia lub wyrwania przewodu z gumy.
Przyczyną zapowietrzenia jest też często nieszczelność przewodów, chłodnicy, nagrzewnicy czy też pompy wody. Jeśli często konieczne jest dolewanie płynu, wówczas warto sprawdzić czy nie ma jakichś wycieków. Jeżeli ich nie ma to najprawdopodobniej płyn dostaje się do komory spalania i jest spalany razem z paliwem – oznacza to uszkodzoną uszczelkę pod głowicą.
Proces odpowietrzania układu chłodzenia
Procedura odpowietrzania układu chłodzenia obejmuje następujące czynności:
- Dolanie płynu chłodniczego pomiędzy podziałki min i max w zbiorniczku wyrównawczym.
- Uruchomienie silnika przy otwartej masce i otwartym zbiorniczku. Silnik musi się rozgrzać, aby nastąpiło uruchomienie dużego obiegu.
- Po wyłączeniu silnika należy sprawdzić poziom płynu w zbiorniczku. Ubytek oznacza udane odpowietrzenie. Należy wówczas uzupełnić płyn.
- Należy odkręcić odpowietrznik układu chłodzenia po uruchomieniu silnika. Można go znaleźć blisko nagrzewnicy lub na obudowie termostatu. Gdy zejdzie powietrze i zacznie wydostawać się płyn chłodniczy, należy zakręcić zawór. Nie należy jednak robić tego przy w pełni rozgrzanym silniku.
- W przypadku braku odpowietrzników, należy wykorzystać wspomnianą wyżej metodę ze zbiornikiem wyrównawczym. Po krótkiej przejażdżce przy nie do końca rozgrzanym silniku, należy otworzyć zbiorniczek, do którego trafiły pęcherzyki powietrza.
- Aby sprawdzić skuteczność odpowietrzania, należy ustawić maksymalne ogrzewanie i dmuchawę. Jeśli do pojazdu dostaje się gorące powietrze to układ został odpowietrzony prawidłowo.
Jak uniknąć zapowietrzenia przy uzupełnianiu płynu?
W przypadku uzupełniania płynu nie należy zamykać zbiorniczka od razu po dolewce. Trzeba uruchomić silnik i poczekać około minutę aż powietrze zostanie wypchnięte z układu. O zapowietrzeniu świadczą pęcherzyki powietrza pojawiające się na powierzchni płynu. Ubytki należy uzupełniać małymi dawkami, aby uniknąć szoku temperaturowego.